Sportief aan de Costa Brava
Met badplaatsen als Blanes, Lloret de Mar en Platja d’Aro staat de Costa Brava niet echt symbool voor fijnzinnig toerisme. De ‘ruige, wilde kust’, zoals de Catalanen hem betitelen, heeft echter meer te bieden dan sol y sangria. Je kunt in het noordoosten van Spanje ook heel sportief doen, zoals kajakken op de Middellandse Zee en stevig wandelen.
Voor we tot actie overgaan, eerst even wat geschiedenis. Want als het over Spanje en toerisme gaat, komen al snel de costa’s voorbij. Naar verluidt zijn er officieel vijftien, waarvan onder Nederlanders de Costa Brava, de Costa del Sol (Andalusië) en de Costa Blanca (Alicante) wel de bekendste zijn. Ons reisdoel is de Costa Brava, de kuststrook van zo’n tweehonderd kilometer in de provincie Gerona in Catalonië, die loopt vanaf de Franse grens tot aan Blanes, een goede zeventig kilometer boven Barcelona.
Met dank aan schrijver Ferran Agulló
Dat over Costa Brava wordt gesproken, hebben we feitelijk te danken aan Ferran Agulló i Vidal (1863-1933). Deze journalist, dichter, politicus en gastronoom gebruikte de term voor het eerst op 12 september 1908 in zijn column in de Catalaanse krant La Veu de Catalunya. Agulló typeerde met deze twee woorden het ruige, in die tijd nog onherbergzame karakter van de kust, met de vele grillige gesteenten en beschutte baaien. Dertig jaar na diens dood plaatste het gemeentebestuur van Sant Feliu de Guíxols op de rots van het Ermita de Sant Elm een gedenksteen, op de plek waar Ferran Agulló de inspiratie voor ‘Costa Brava’ zou hebben gevonden.
Zoals wel vaker gebeurt, wordt over de authenticiteit van zo’n anekdote geredetwist. Waar gelukkig niemand iets tegenin kan brengen, is dat deze kuststrook op sommige plekken een rauwe, gruwelijk gave uitstraling heeft. De natuurparken Cap de Creus en Montgrí zijn slechts voorbeelden hoe de combinatie van erosie en tramontana, die uiterst krachtige noordenwind, een landschap kunnen vormgeven. Die grilligheid inspireerde onder andere Salvador Dalí, want de surrealistische kunstenaar kocht een huis in Port Lligat bij Cadaqués, op Cap de Creus. De villa is sinds 1997 een museum: het Casa-Museu Salvador Dalí.
De aantrekkingskracht van Port de Llançà
Hoog tijd dus om deze kaap eens van dichtbij te bekijken. Een goede uitvalsbasis hiervoor is Port de Llançà, aan de voet van de Pyreneeën, op nauwelijks vijftien kilometer van Frankrijk. Visserij is er van oudsher een belangrijke bron van inkomsten, al is er in de haven meer en meer plek voor plezierjachten. Het stadje heeft een aantrekkelijke dromerigheid, zonnebaden lijkt de belangrijkste activiteit. Mogelijk heeft ditzelfde beeld de Nederlandse zanger Jack Jersey geïnspireerd om Puerto de Llansa (Lady Rose) te schrijven. Dankzij de hit werd hij in 1982 benoemd tot ereburger van het Spaanse kustplaatsje.
Llançà is voor meer mensen een magneet gebleken. Carles Bros, een kunstenaar met een voorliefde voor vissen en de zee, vond er bijvoorbeeld zijn thuis. Hij beschilderde ook de artificiële kustverdediging, die sinds 2009 voor de havenmonding ligt nadat een zware storm veel havengebouwen had weggevaagd. Met drieduizend vierkante meter is het de grootste muurschildering ooit door één man gemaakt.
Ook chef-kok Paco Pérez viel lang geleden voor Llançà. Aan de Passeig Marítim mag de eigenaar van Miramar al sinds 2016 twee sterren dragen van de kookinspecteurs van Michelin. Met zijn vrouw Montse Serra heeft hij volgens velen een eenvoudig guesthouse veranderd in een bedevaartplek voor fijnproevers van over de hele wereld. Maar de zaak is vandaag dicht, dus ben ik vooral blij dat ook Pau Calero i Figueras de weg naar hier heeft gevonden. Al twintig jaar is hij de drijvende kracht achter SK Kayak, dat jong en oud dit deel van de Costa Brava vanaf zee laat ontdekken.
Wijnproeverij langs Platja de Garbet
Mijn eerste sportieve activiteit is een kajaktocht op een tweepersoons bovenzitter, om het allemaal een beetje onder de knie te krijgen. Het water in de baai lijkt voor de gelegenheid gladgestreken, we worden amper nat. Zonder problemen ronden we de eerste rotsformatie van de reis om met de vaartuigen Platja de Garbet op te schuiven voor een wijnproeverij. Het zal niemand verbazen dat wijn maken hier écht een stugge aangelegenheid is, op die keiharde, arme grond vol stenen. Maar de mensen achter celler Hugas De Batlle weten in Colera desondanks een hoogst aangename frisfruitige rosé en een aromatische rode wijn te produceren. En ook mooi: borrelen met uitzicht op een strand, waar blote en geklede zonaanbidders gebroederlijk naast elkaar de laatste stralen van de dag meepikken.
Op de terugweg vertelt Pau uitgebreid over Llançà en de baai waar milieubewustzijn met hoofdletters wordt geschreven. De velden vol golvend zeegras (Posidonia oceanica) op de bodem worden gekoesterd, de kwaliteit van het water is doorgaans zo goed dat op het strand aan Blauwe Vlag mag wapperen. En er wordt alles aan gedaan om zee en bodem ook schoon te houden. Zo kunnen cliënten bij SK Kayak een uurtje gratis varen, mits ze onderweg afval oppikken en dat aan land brengen.
Ontmoeting met een Zwitserse dame
In de eetzaal van hotel La Goleta treffen we de volgende ochtend een groep Franse langeafstandswandelaars. Net als zij pakken we de GR92, die strak langs de kust ook de etappe Llançà - Port de la Selva kent. Tijdens de wandeling van acht kilometer richting Cap de Creus tref ik een Zwitserse dame op leeftijd, die hier met haar man al meer dan veertig jaar een appartement heeft. ,,Gewoon, om te zwemmen, te wandelen. Vaak zijn we hier enkele maanden, dit keer voor twee weken. Waar ik hier van hou? Van alles! Maar het meest van de rust en de vredigheid. Ben je journalist? Schrijf dan maar niets over dit gebied, dan blijft het misschien zo…”
’s Middags verkennen we het binnenland van de provincie Gerona met een tochtje over de Ter. In een eenpersoonsboot doe ik vanuit Colomers zeven kilometer van de in totaal 208, die de rivier door Catalonië slingert. Ik glij een hele poos langs wanden vol groen, waarin kleurrijke vogels, eenden en zelfs een waterschildpad zich ophouden. Deze toer is uitermate geschikt voor contemplatie: de rust is overweldigend, soms is het enige luid dat van de peddels die met een kleine smak het water raken. Het varen is bovendien zo gemakkelijk dat bij de firma Kayak del Ter de hele familie op kan stappen, van opa en oma tot de kleinkinderen, bijvoorbeeld in een vierpersoonskajak.
En dan nu echt het wilde water op!
Onze laatste etappeplaats van deze Spaanse vierdaagse is L’Escalla, in het zuiden van de baai van Rosas. Camping Illa Mateua, waar voor twee nachten een houten bungalow gereed staat, is kennelijk een bekende onder Nederlanders, want in de ruilbieb liggen onder meer Weg uit de Peel van Jacques Vriens, Omnibus 286 van dr. Anne Maas en Wie de wolf vreest van Karin Fossum te wachten op geïnteresseerde lezers. Verder veel campers en caravans, inmiddels een vertrouwd beeld in het naseizoen.
Een groot deel van de donderdag is ingeruimd voor het spannendste onderdeel van de trip. Kayaking Costa Brava neemt ons vanaf het brede zandstrand bij Cala Montgó over open zee mee naar een volgend natuurpark, dat voluit Parc Natural del Montgrí, les Illes Medes i el Baix Ter heet. Dit keer valt de keuze op een sit in kayak, die met een spatzeil kan worden afgesloten. Hierdoor is dit type – zo las ik in de voorbereiding – ‘beter geschikt voor het varen op ruige zee of rivieren met stroomversnellingen’. En verderop: ‘Enige vaardigheid is wel vereist’.
Omslaan op de Middellandse Zee
Gelukkig krijgen we uitgebreid uitgelegd wat wel en vooral niet te doen. Die toelichting komt me goed van pas, want een paar uur later wint bij een doorsteek tussen de rotsen een golf het van mijn vaardigheden en lig ik ondersteboven in zee. Het spatzeil schiet gelukkig los, het zwemvest biedt voldoende drijfvermogen en voor ik het weet hebben helpende handen me weer in m’n vaartuig getrokken. Ik moet me wel even vermannen om de schoonheid van het Massis del Montgrí weer in me op te kunnen nemen. De rotsformatie, die recht uit de Middellandse Zee oprijst, heeft elementen met prachtige namen als L’Espadat de la Punta Milà, Punta Ventosa, Cova de Baix de Cols, Cova d’en Tomàs Ras en La Foradada, een imposante tunnel. De tijd heeft er werkelijk overal gaten, grotten en gangen in geslepen of stille strandjes doen ontstaan.
In het laatste licht van de dag maken we nog een wandeling. Heel internationaal dit keer, want een Britse gids vertelt ons tussen Empúries en Cala Montgó alles over de Griekse geschiedenis in dit deel van Spanje. Om het heel kort te houden: rond 600 voor Christus ontstond rond de baai van Rosas de eerste Griekse nederzetting in het land, zo’n 2600 jaar later zijn de overblijfselen een toeristische trekpleister.
De laatste dag is er eentje om een beetje uit te bollen. Dat doen we in het binnenland, vanuit Club Natació Banyoles op het gelijknamige meer. Banyoles is een stad met 20.000 inwoners van wie de helft lid is van deze accommodatie. Je kunt er roeien, zwemmen en sinds 1995 ook kajakken. Ik doe een rustig rondje, want ook van deze aangename vierdaagse ontdekking van de Costa Brava, zonder nachtelijke escapades, wil mijn gestel zich graag even herstellen.
