Hvar is hot, met dank aan Grgur Bučić
Hij deed gewoon zijn werk, anderhalve eeuw geleden in het weerstation. Grgur Bučić (1829-1911) was volstrekt onwetend van het feit dat zijn metingen over zuivere lucht en zalig klimaat op Hvar de basis zouden vormen voor het moderne toerisme naar wat ‘het zonnigste eiland van Kroatië’ is gaan heten.
Met zijn bevindingen in Midden-Dalmatië maakte de onderzoeker 150 jaar geleden de top van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk dermate nieuwsgierig, dat die niet kon wachten ook eens naar deze heerlijke uithoek van het imperium af te reizen. Om het toerisme in goede banen te leiden, kwam er in 1868 de ‘kuurclub’ Società Igienica di Lesina, vernoemd naar de Italiaanse naam van Hvar. En de rest is geschiedenis.
Zo’n 150 jaar later glijdt tegen de avond een eigentijdse catamaran de haven van Hvar-stad binnen, die een uurtje eerder vanuit Split is vertrokken. Aan boord zijn eilandbewoners en toeristen, die eenmaal aan land direct uitwaaieren over het centrale plein, dat wordt omzoomd door eeuwenoude gebouwen, restaurants, barretjes, terrasjes en de onvermijdelijke kerk. Voor echte ontdekkingen ontbreekt de tijd, we doen het stadje met de vele kunstschatten een beetje op de Japanse manier. Van hotel Amfora, volgens de leiding het meest opwindende beach resort in de Adriatische Zee, zie ik bijvoorbeeld niet meer dan mijn kamer en het ontbijtbuffet.
Smaakvolle dorstlessers
Na het diner in restaurant Divino, vol lokale lekkernijen als lam, kaas en wijn, is het hoog tijd nog even een afzakkertje te halen. En zo’n activiteit loopt natuurlijk uit, zeker in Hvar-stad. Bar Kiva ligt intiem weggestopt in een steegje en de biertjes van Karlovačko (omgerekend zo’n 4 euro) zijn smaakvolle dorstlessers op een voorjaarsdag als het tegen middernacht nog altijd 20 graden is. Wie actiever de nacht in wil moet naar de buren, die naar verluidt met Nautica Bar de hotspot van de stad in handen hebben.
En ik moet zeggen - want meten is weten of andersom - deze gelegenheid weet een stevige mix te creëren van après-ski en after sun. De dj zweept jong en oud op mee te zingen en te dansen op internationale hits, het overige personeel doet er alles aan iedereen op tijd alcoholisch vocht aan te reiken. Ik waan me weer even in Le Monde, de door Nederlanders zo beroemd geworden bar in het Franse skioord Val Thorens. Nachtelijk rumoer, met een zwoele afdronk, zoiets.
Fietsplezier vol panorama’s
De andere dag staat een heel andere inspanning op de agenda. Groepsgewijs fietsen over het westelijk deel van het eiland, op een mountainbike. In een busje rijden we ’s morgens de eerste kilometers naar Brusje, waar de huurrijwielen keurig in het gelid staan, inclusief een bordje met naam, lengte en nationaliteit van de tijdelijke berijder. Handig als je mocht verdwalen. Dat gebeurt natuurlijk niet, want gids Grgo Matković van Natural Hvar Tours zit als een bok op de haverkist, hij doet er alles aan om alles en iedereen bij elkaar te houden. Dat blijkt in de praktijk nogal lastig, want enkele deelnemers hebben naar eigen zeggen een kwart eeuw geleden voor het laatst gefietst, in een tijd dat hun terreinfiets (echt…) een terugtraprem had. Het zal wel.
Het kan mijn fietsplezier niet deren. De asfaltweg loopt direct aangenaam omhoog, en biedt al snel panorama’s over een heuvelachtig landschap met dromerige dorpjes, velden vol stenen muurtjes, wijngaarden, lavendelstruiken en naaldbossen met ver weg in de diepte steeds de Adriatische Zee en het buureiland Brač. Gids Grgo vertelt onderweg liefdevol over ‘zijn’ eiland, wijst op rozemarijn en andere geurige kruiden in de berm en haalt in de buurt van het fotogenieke Velo Grablje de treurige geschiedenis van de lavendelbranden op. Grote delen van Hvar waren decennialang in juni en juli begroeid met Lavandula, maar begin deze eeuw hebben natuurbranden de paarse pracht voor een groot deel verwoest.
Koekjes en wijn
Een stevige afdaling, we zien borden van 10%..., brengt ons in het laagland rond de kustplaatsen Stari Grad, Jelsa en Vrboska. Hier is het leven zo mediterraan als het maar zijn kan. Huizen en horeca rond een haven, daartussen de onvermijdelijke kerk, en dat alles tegen de achtergrond van pittoreske heuvels. En al fietsend kun je overal komen, zelfs tot in de kleinste steegjes.
De lunch is vastgelegd in Konoba Kokot in Dol - ‘one of the best options for vegetarians on the island’, lees ik op TripAdvisor. Die ervaring bewaren we voor een volgende keer, want de grill maakt overuren om onze groep mals lamsvlees voor te schotelen. Ook heel lekker: de vele soorten, eigengemaakte geitenkaas. En op die manier snuiven we langzaam maar zeker het eiland op, aan de hand van Grgo Matković en zijn Natural Hvar Tours. Het familiebedrijfje doet er alles aan om de geneugten van deze bestemming op je over te brengen, op een lieve, bijna aandoenlijke manier. Zo worden bij een laatste tussenstop koekjes geserveerd, die ’s morgens door moeder Matković zijn gebakken, en drinken we wijn uit eigen productie.
Seizoen verlengen
Hvar trekt inmiddels zo’n 200.000 toeristen per jaar, maar dat aantal wil Petar Razović graag op korte termijn opschroeven naar een kwart miljoen. Volgens de directeur van de Hvar tourist board kan dat, als het lukt om het toeristische seizoen een beetje op te rekken. ,,Door ook in de maanden maart, april, mei en oktober en november zo interessant voor de toerist te zijn dat hij of zij voor een verblijf op Hvar kiest”, aldus Razović, die we treffen in Kod None in Svirče, waar een uitbundig diner is aangericht. Als het aan hem ligt, kun je over vijf jaar het hele jaar door vakantie komen vieren op het eiland. ,,We richten ons bijvoorbeeld meer en meer op families uit Europa, voor wie we ook slechtweeraccommodaties willen ontwikkelen, met binnenspeeltuinen, zwembaden en cultuuraanbod, zoals films.”
Maar net zo belangrijk is het verder ontwikkelen van het actieve toerisme. Cycling is hierin een voornaam aspect, per slot van rekening doen we Hvar niet voor niets op de fiets. Met een lengte van 70 kilometer en een maximale breedte van 10 kilometer is er voor zowel de mountainbiker als de wielertoerist altijd wel een serieuze route te vinden op het geaccidenteerde eiland. Niet voor niets belegde het profteam van Bahrain Merida in december 2017 een trainingskamp van twee weken op het eiland. En dat is kennelijk zo goed bevallen, dat Vincenzo Nibali en zijn ploeggenoten eind dit jaar weer willen terugkeren, weet Petar Razović.
En waar de profs het naar hun zin hebben, volgen al snel de wielertoeristen. Om bijvoorbeeld in het spoor van Grgo Matković op ontdekkingsreis te gaan of om Hvar op eigen houtje te leren kennen. Het kan allemaal, met dank aan Grgur Bučić.
Bekijk de leukste hotels op Hvar
