Emmental is meer dan kaas

John de Graaff - 27 september 2022 - Zwitserland

4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Kaas en Emmental, quiche en Lorraine, kip en Madras. Zomaar drie bestemmingen die hun wereldwijde bekendheid ontlenen aan de lokale lekkernij. Maar net als in de Franse regio en de Indiase stad valt er in de Zwitserse vallei veel meer te ontdekken dan lekker eten alleen. Zoals de geboorteplaats van de e-bike.

Je mag het gerust de meest bijzondere fietsenstalling ter wereld noemen. De acht rijwielen, naast elkaar geparkeerd in de kekke showroom in het midden van Zwitserland, verbeelden feitelijk de hele geschiedenis van de elektrische fiets. Drie decennia e-bike op tien strekkende meter, je vindt het bij FLYER in Huttwil, gelegen in het Emmental.

Vooraan in het rijtje pronkt de ‘Rode Buffel’, het prototype dat in 1993 ontsproot aan het brein van Philippe Kohlbrenner. De jonge techneut deed in die tijd zijn woon-werkverkeer op de fiets, maar moest tegen de avond altijd 300 hoogtemeters overwinnen om thuis te komen. En dat werd hij snel zat. Kohlbrenner rustte een gewone fiets uit met een autoaccu en een ruitenwissermotor van een vrachtwagen en die combinatie zorgde precies voor de extra stuwkracht die hij na een werkdag in Emmental nodig had.

‘Hard fietsen zonder te zweten’

Dertig jaar later typeert de uitvinder een en ander als ‘een knutselwerkje’. Het ding rammelde namelijk, maakte herrie en de capaciteit van de accu was ruim onvoldoende om zelfs maar aan een lange fietstocht in Emmental te denken. Een betere accu was wel snel voorhanden, maar de elektronica bleek een hardnekkig probleem. Steeds als hij met een tuimelschakelaar de aandrijving in werking wilde zetten, begon het rode rijwiel vervaarlijk te schokken. Door het stuur om te draaien, waardoor de handvatten als het ware als horens omhoogstaken en hij zich veel beter kon vasthouden, wist Kohlbrenner ook deze klip te omzeilen. Vandaar de naam: ‘Rode Buffel’.

De ‘nieuwe dimensie in mobiliteit’ leidde al snel tot een onderneming met twee kompanen: elektrotechnisch ingenieur Reto Böhlen en bedrijfseconoom Christian Häuselmann. Het drietal bracht in 1995 onder de naam BKTech de eerste FLYER e-bike op de markt, vergezeld van de reclameslogan ‘Hard fietsen zonder te zweten’. Het gevaarte van 35 kilo kende een top van 35 km/uur en een actieradius van 50 kilometer. Een bromfietsrijbewijs en 4450 Zwitserse franken waren voldoende om ermee de straat op te gaan.

Fietsen om van te likkebaarden

Drie decennia later staat in Huttwil een hypermoderne onderneming, waar alles in het teken staat van de elektrische fiets. Je kunt er testrijden, zoals twee toeristen tijdens ons bezoek besluiten te doen. Wij houden het in de showroom bij vergapen. Aan de tandem, aan de vouwfietsen, aan de rijwielen voor dagelijks gebruik, maar vooral aan de stoerder dan stoere exemplaren om de wereld van het onverhard mee te bedwingen.

Zoals de Uproc X, die als allmountain-krachtcentrale in de boeken staat, of onze favoriet de Uproc6, de enduro-benchmark. De prijzen liggen helaas rond die van een keurige occasion op vier wielen, maar aan dat vervoermiddel hangen dan weer niet typeringen als winnaar van de Design & Innovation Award 2021 of 2022… Toeval of niet, als we korte tijd later bij onze aangename accommodatie, Romantik Hotel Bären in Dürrenroth, opstappen voor het ritje naar Affoltern im Emmental blijken de huurfietsen FLYERS. Als op vleugels rollen we naar de Emmentaler Schaukäserei, om er alle facetten van het kaasmaken eens te bekijken.

Kaas in trek bij toeristen

De kaasmakerij staat met zo'n 300.000 bezoekers per jaar inmiddels te boek als bekende toeristische attractie in Zwitserland en directeur Frank Jantschik is daar maar wat blij mee. Hij geeft uitgebreid tekst en uitleg, terwijl we meekijken hoe vandaag opnieuw acht Emmentalers ontstaan. Elk exemplaar weegt tussen de 75 en 120 kilo, rijpt tussen vier maanden en drie jaar en is gecertificeerd als appellation d’origine protégée (AOC), het Europese keurmerk dat streekproducten bescherming biedt tegen namaak.

Bij het maken van ‘waarschijnlijk de beroemdste kaas ter wereld’, aldus Jantschik, wordt de verse, onbehandelde koemelk van zo dichtbij als mogelijk betrokken. ,,Het is in alles een regionaal product. Hier wordt met melk niet honderden kilometers gereden, want dat komt de kwaliteit van de kaas niet ten goede”, aldus de directeur. In de rijpingskelder stellen we hem uiteraard dé vraag: hoe komen die grote gaten in een Emmentaler kaas? ,,Melkzuurbacteriën in de kaas produceren tijdens het maandenlange rijpingsproces koolzuurgas. Dat wil uiteraard ontsnappen en op plekken waar gasbellen ophopen, ontstaan die karakteristieke gaten."

01/10

Onze hoofden meer dan vol door al die pasverworven kennis - om die reden laten we de digitale tour Königsweg aan ons voorbij gaan - trekken we naar de Stöckli, het oudste gebouw op het terrein. Hier geeft meesterkaasmaker Andreas Bigler een workshop van een uur, met als belangrijkste resultaat een Frischkäse nature, een zachte lekkernij in de vorm van een hartje. Onderwijl maken we een korte tijdreis, zo horen we bijvoorbeeld dat de productie van deze kazen teruggaat tot de 13^de eeuw. En dat de naam is afgeleid van de rivier de Emme, die hier door de vallei (Duits: Tal) stroomt.

Heuvelklim naar Lüderenalp

Terug bij onze aangename accommodatie in Dürrenroth, aangesloten bij Romantik Hotels & Restaurants, verruilen we de fiets voor de auto, om via het lieflijke Langnau in Emmental naar verluidt een van de mooiste panorama’s van de heuvelachtige regio te toeren. En voor wie van sturen houdt, is de weg erheen al bijster interessant. Vrij snel na het verlaten van Langnau in de richting van Trubschachen moet je linksaf een klein weggetje op, met de mooie naam Styggässli. Die voert je al kronkelend en klimmend naar de Lüderenalp, waar op 1144 meter al het moois van het Emmental in één foto valt te vangen. Weiden, dorpen, boerderijen, bossen, tegen een achtergrond van Berner Alpen en Jura.

Netjes afdalend via Sumiswald zijn we nog mooi op tijd om in Dürrenroth in het laatste licht van de dag het lokale wielermonument eens goed te bekijken. Naar een idee van de vorige hoteleigenaar, een wielerfanaat, is naast de Romantik-accommodatie een walk of fame aangelegd: tientallen ronde plaquettes met daarop de namen van illustere renners. Directe aanleiding was het feit dat het peloton van de Ronde van Zwitserland ooit Dürrenroth aandeed. Onder andere Alfredo Binda wordt geëerd, maar ook de namen van Laurent Fignon, Rik Van Steenbergen, Jan Janssen en Hennie Kuiper zijn in het plaveisel terug te vinden, plus een opsomming van hun belangrijkste zeges.

Op dat moment wordt het idee geboren om de volgende dag ons bezoek aan de historische binnenstad van Burgdorf en het gelijknamige slot te vervolgen met een nieuwe beklimming van de Lüderenalp, maar dit keer met de FLYER.