Riga: groen, klein, kleurig en bruisend
Artikelindex
Aangenaam verrassend. Ik kan niet anders zeggen over Riga. Wat een gezellig centrum met leuke winkels en bijzondere restaurantjes. Verrassend zijn ook de vele kleurrijke huizen en gebouwen, die prachtig combineren met het alom aanwezige groen van parken en bomen en blauw van water. Zoveel kleur en sfeer had ik niet verwacht in de hoofdstad van Letland.
Het land is sinds 1991 onafhankelijk.Toch zie je ook na 25 jaar nog sporen van de eeuwenlange overheersing door landen als Duitsland, Rusland, Polen en Zweden. Vanaf de Tweede Wereldoorlog tot 1991 was Letland deel van de Sovjetrepubliek, en vooral die periode had weerslag op het land en de bevolking. Buiten het bruisend kleurrijk centrum bepalen de grauwe woonkolossen uit de communistische tijd nog steeds het straatbeeld, al piept ook daar steeds meer kleur doorheen. Hoe beklemmend het leven onder de Sovjets was zie, en voel je bijna, in het voormalige KGB-gebouw. Je kunt je haast niet voorstellen welke vreselijke dingen zich achter de prachtige façade van het gebouw hebben afgespeeld.
Maar terug naar de kleine, compacte binnenstad van Riga. Trek je wandelschoenen of -sandalen aan om dit openluchtmonument lopend te ontdekken. Begin op de Brīvības Boulevard, aan de rand van het centrum bij het Vrijheidsmonument. De zuil is ruim veertig meter hoog en een herdenkingsplek voor soldaten die omkwamen tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog van 1918-1920. Het monument is opgericht in 1935 toen Letland, tussen de twee wereldoorlogen in, onafhankelijk was. De drie sterren die de vrouwenfiguur Milda omhoog houdt zijn het symbool voor destijds de drie regio’s van Letland. Op de sokkel staat de tekst: “Voor Vrijheid en Vaderland”. Het monument was een doorn in het oog van de Sovjets, maar overleefde de bezetting.
Wat moet je zeker zien in Riga
Het Cat House
Welke route je vanaf het Vrijheidsmonument neemt is niet belangrijk. Je komt altijd langs de meest interessante plekken en gezellige pleinen, zoals het Livu laukums, waar veel terrassen, restaurants en barretjes zijn. Ook staat hier het 'Kattenhuis'. Het verhaal gaat dat de eigenaar van het gele, in 1909 in Jugendstilstijl gebouwde huis geweigerd werd als lid van het Grote Gilde. Als revanche liet hij op het dak van zijn huis twee katten plaatsen met demonstratief met hun achterwerk richting het naast zijn huis gelegen Gildehuis. Toen hij alsnog werd toegelaten draaide hij de katten de andere kant weer op.
De Dom
Deze in gotische stijl opgetrokken ‘Rīgas Doms’ was in de middeleeuwen de grootste kerk van de Baltische Staten. De Dom werd in 1211 geopend door de stichter van Riga: Bisschop Albert. Er volgde vele verwoestingen en verbouwingen waardoor Dom een samenraapsel van verschillende bouwstijlen is. Nederlands detail: het orgel dateert uit 1884 en is afkomstig uit Zaandam.
De Drie Broers
In de Maza Pilsstraat nummer 17, 19 en 21 vind je de oudste huizen van Riga. Nummer 17 is het oudste en dateert van rond 1500. Dat er handelsbetrekkingen met Nederland waren blijkt uit de façade met trapgevel en gotische nissen zoals je die destijds ook in Nederland zag. Ze zijn een 'must', maar ik vond ze niet de mooiste huizen van de stad.
Het Huis van de Zwartkoppen
Op het Stadhuisplein vind je prachtige gebouwen zoals het Stadhuis, het Huis van de Zwartkoppen en de Petrikerk. Niet alle panden kwamen ongeschonden door de Tweede Wereldoorlog. Zo werd uit de 13e eeuw stammende het gotische Huis van de Zwartkoppen, oorspronkelijk het gildehuis van ongetrouwde Duitse handelaren, vrijwel geheel verwoest. In de jaren 90 werd het huis naar oorspronkelijk ontwerp gerenoveerd, met de Hollandse en Vlaamse gildehuizen als voorbeeld voor de rijk versierde gevel. Het karakteristieke pand is nu een van de grootste bezienswaardigheden van Riga.
Het Stadhuis
Ook het Stadhuis is herbouwd naar hoe het er rond 1793 uitzag. Midden op het plein staat het standbeeld van ridder Roland, als verwijzing naar de Duitse handelaren die hier rond de dertiende eeuw al handel dreven.
De Sint Peterskerk
De Petruskerk heeft de oorlogen, ondanks diverse bombardementen en beschadigingen, wel overleefd en is daarmee een van de oudste gebouwen van niet alleen Letland, maar van alle Baltische Staten. De bouw begon rond de 12de eeuw en liep door tot ver in de15de eeuw. Ooit was de toren van hout en 123 meter hoog. De huidige toren is van staal, om het brandgevaar te verminderen. Op de toren prijkt de zesde haan in de geschiedenis van de kerk. De vijf overige zijn door noodweer verwoest. De kerk, eens de favoriet van Tsaar Peter de Grote, doet nu dienst als expositieruimte met steeds wisselende tentoonstellingen. Neem de lift naar boven en bewonder op 79 meter hoogte het uitzicht over de daken van de stad.
Tip van mijn gids Mihails: voor een andere blikop Riga ga je naar de 371 meter hoge Tv-toren. De entree is ongeveer 9 euro. Voor gratis uitzicht ga je naar de Riga Galeria achter het Raddison Blue hotel.
De wijzers van de klok staan altijd op 12 uur. Dat is volgens Mihails erg makkelijk voor de inwoners van Riga: door om 12 uur bij de kerk af te spreken zijn ze altijd op tijd.
Het laatste bombardement van de kerk was op 29 juni, Sint Petersdag. En, toeval of niet, sinds die dag is Sint Peter, de middelste figuur boven de entree van de kerk, zijn hoofd kwijt.
Bekijk hier het filmpje met uitzicht vanaf de Petruskerk:
Russisch Orthodoxe kathedraal
De glimmende koepels van de Russische Orthodoxe Kathedraal vallen behoorlijk op. De kerk is gebouwd tussen 1876 en 1883 toen Letland deel uitmaakte van Rusland. Na de eerste wereldoorlog en ten tijde van de communistische overheersing kreeg de kathedraal een andere bestemming, maar na de onafhankelijkheid in 1991 werd de kerk teruggegeven aan de orthodoxe gelovigen. Je mag er niet naar binnen en niet fotograferen.
Het Kasteel van Riga
Ik had er met het drukke programma geen tijd voor, maar volgens Mihails is het kasteel, gebouwd in 1330, dan ook een tip voor mijn volgend bezoek aan Riga. Het diende in eerste instantie als residentie van de Livonische Ridderorde. Later vonden veel gouverneurs er onderdak. Nu is het de residentie van de president van Letland en zijn er drie musea in gevestigd.
Centrale Markt
Wil je uitgebreid de Centrale Markt ontdekken dan heb je wel een paar uurtjes nodig. De stalen constructies, een kleinere kopie van Zeppelingarages, werden tussen 1922 en 1930 gebouwd aan de oever van de rivier Westelijke Dvina. Dagelijks kun je terecht in de hallen, die destijds tot de modernste van de wereld behoorden: onderkelderd, met diepvieskasten, elektrisch licht, centrale verwarming en een ingenieus systeem met liften en kranen voor aanvoer van de producten.
Elke hal heeft een eigen bestemming: vlees, vis, groente en fruit, zuivel, deegwaren en 'overige zaken'. Ook buiten staan kraampjes, er is vermaak en entertainment en voor een lunch of diner kun je neerploffen op een van de vele terrasjes in, en buiten de hallen.
Houten huizen
Riga is beroemd vanwege de houten huizen, die vooral te vinden zijn in de voormalig Joodse wijk Maskavas. Tot aan de Tweede Wereldoorlog werden ze gebouwd, en in totaal zijn er nu nog zo'n 3500. Bijna alle huizen hebben een binnenplaats en daarom waren veel van deze "Westernhuizen' populaire filmsets. Sommige huizen zijn ondertussen gerenoveerd, andere verkeren nog in deplorabele staat. Volgens gids Mihail is het voor veel eigenaren wachten op kapitaal om de huizen op te knappen. Vernietigen mag niet omdat ze op de Unesco Werelderfgoedlijst staan. Lees verder voor de 'doen' tips!
Wat moet je zeker doen
Varen
Riga is niet alleen groen en kleurrijk, maar ook waterrijk. En hoe ontdek je dat het best? Door een rondvaart te maken.Ik stapte aan boord van een houten rondvaartboot in het stadspark Bastion Hill voor een tocht van een klein uurtje over het stadskanaal van Riga en de rivier Daugava. Omdat je aan boord geen uitleg krijgt raad ik aan om voor je gaat varen een folder te pakken te krijgen met de highlights. Je vaart ondermeer langs de moderne nationale bibilotheek en het gebouw van de Letse opera. Vaar een stukje mee:"
De spa in
Een citytrip maken en dan een wellnesscentrum induiken? Ja, absoluut een aanrader. In de Verdant Eco Spa stap je zo vanuit bruisend Riga een wereld van rust en sereniteit binnen. Ik kreeg een hand- en armmassage met aansluitend een gezichtsmassage. De masseuses hebben liefde voor hun werk en dan merk je. Met aandacht worden mijn handen en gezicht gemasseerd met een door mij zelf uitgekozen olie en scrub. Wat je kiest hangt volgens eigenaresse Dace sterk af van waar je op dat moment behoefte aan hebt. Nou, dat is na een dagje door het centrum struinen 'rust en ontspanning' en daar past lavendelolie prima bij. Alle oliën en scrubs zijn op natuurlijke basis en worden ter plekke gemaakt omdat volgens Dace in de natuur alles te vinden is om schoonheid en welzijn van de huid (en geest) te ondersteunen. Vabzelfsprekend zijn de producten vrij zijn van synthetische kleur- en geurstoffen. Na een uurtje ging ik als herboren ik de deur weer uit.
Black Balsam drinken
Ik drink geen alcohol, maar eigenlijk is het drinken van Black Balsam in Riga een must. Samen met mijn medereisgenoten streek ik neer op een terras en keek toe hoe zij dit kruidenlikeurtje dat 45 procent alcohol bevat, achterover sloegen. "Sterk en naar hoestdrank smakend", was het commentaar. Volgens de barman in het inderdaad overal goed voor: verkoudheid, hitte, kou, maagklachten...
Bietensoep eten
Ook met eten en drinken heeft Riga me aangenaam verrast. Wat wordt het eten er 'mooi' geserveerd. Niks zomaar op een bordje gekwakt, maar echte kunstwerkjes. Op de menukaarten vind je ook veel vis in allerlei vormen en soorten. Heerlijk vers, wat niet zo verwonderlijk is omdat Riga niet ver van zee ligt.
Op de laatste dag in Riga was een plekje gereserveerd in Raw Garden. Mijn reisgenoten twijfelden of er voor hen wel iets eetbaars zo zijn. Nou dat was er. De glutenvrije- en vegetarische gerechten smaakten voor iedereen naar meer. Op één restaurant na bleek glutenvrij eten in Riga niet echt een probleem en in elk restaurant waar ik at stond koude bietensoep op het menu.
Van alle varianten vond ik dit recept voor Letse bietensoep, ofwel Aukstā Zupa, het lekkerst:
Ingrediënten: kefir (yoghurt), rode bietjes, komkommer, radijs, eieren, 1 theelepel mosterd, peper, naar wens peper en zout en wat kruiden als dille of peterselie.
Bereiding: snijd 2 /3 gekookte bieten, een komkommer, wat radijsjes en 2/3 gekookte eieren heel fijn. Meng de ingrediënten door de kefir of yoghurt (ongeveer 1,5 liter). Voeg de mosterd en kruiden toe en zet in de koelkast tot het goed is afgekoeld. Garneer met wat peterselie en dille.
Naar Jurmala met de trein
Buiten Riga ligt Jurmala, dat al meer dan tweehonderd jaar een kuuroord is. Het is met de trein heel goed binnen drie kwartier te bereiken. De trein zelf is al een hele gebeurtenis: niet alleen omdat je op het station nog heel ouderwets een kaartje moet kopen bij het loket (en niet iedereen Engels spreekt), maar ook vanwege het materieel: grote, brede treinen, met een opstap waar je 'u' tegen zegt. Opvallend: hoewel oud zijn de treinen van binnen en buiten kraakhelder.
Meer over Riga
Art Nouveau
Je zou bijna kunnen zeggen dat Riga de hoofdstad is van de Art Nouveau: zo'n veertig procent van de gebouwen in Riga zijn in die stijl gebouwd. De Russische architect Mikhail Osipovich Eisenstein ontwierp een groot deel van de panden in de Alberta Iela (Albertstraat) en omgeving. Met gids Mihails wandelde ik door deze straat met het advies om vooral naar boven kijken naar de beelden en gezichten. Ze hebben allemaal een eigen uitdrukking en vertellen een eigen verhaal. Heel apart: op één gebouw staan zelfs twee 'robotachtige' gezichten. En dat aangebracht rond 1900!
Tip: stap ook naar binnen in het gratis Riga Art Nouveau Museum op nummer 12.
- Riga is de hoofdstad, en tevens grootste stad van Letland. Aantal inwoners in 2013: ruim 700.000.
- De binnenstad is opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
- Er is veel laagbouw omdat tot de onafhankelijkheid in 1991 niet hoger gebouwd mocht worden dan twee etages.
- Het was in de Sovjet periode de derde industriële stad van de Sovjet Republiek.
- Er zijn heel veel bloemenstalletjes op straat. Opvallend is dat heel veel mensen één of een paar bloemen kopen.
- Musea zijn ingedeeld in codes: zo is Code 12 het Art Nouveaumuseum in de Alberta Lela.
- De 'Freedom Street' vanaf het plein met het Vrijheidsbeeld is 12 kilometer lang.
- Veel namen herinneren nog aan overheersers: Lenin, Alexander en Hitlerstraat.
- De beroemde 'Bogenbrug' over de rivier is al drie keer herbouwd.
- Koop hier entreetickets voor musea en andere activiteiten in Riga
Ik bezocht Riga op uitnodiging van LiveRiga.com. Dit heeft geen invloed op het beschrijven van mijn ervaringen. De hoofdstad van Letland is gemakkelijk te bereiken met Air Baltic.
Boek een hotel in het bruisende Riga
Bekijk wat anderen zeggen over Riga op Trivago