Pieken op de toppen
Zwitserland. Land van bergen, land van dalen. Land van grote meren, van zomerse wandelingen en winterse skipret. En hoe kom je op de toppen van die bergen? Juist met skiliften, sleepliften, tandradbanen of skitreinen. Op dus naar het gebied rond het Vierwoudstedenmeer in Zwitserland om te pieken op de toppen. En tussendoor staat ook nog een relaxt tochtje op het meer én een bezoek van 24 uur aan Luzern op de agenda.
De steilste
De eerste piek is de top van de Pilatusberg. Vanuit Nederland vlieg ik naar Zürich en ga met de trein, die met Zwitserse precisie op tijd vertrekt, naar Alpnachstad. Vroeger was de tocht naar de top van de Pilatusberg een echte uitdaging. Mensen moesten zichzelf soms letterlijk een weg naar boven hakken. En wie geld had liet zich simpelweg tegen betaling omhoog dragen. Ik moet er niet aan denken hoe zwaar dat geweest moet zijn. Maar gelukkig gaat het tegenwoordig een stuk gemakkelijker en kun je gemotoriseerd omhoog in de Pilatusbahn, die de steilste tandradbaan ter wereld is. Het ontwerp is van Eduard Locher. Tijdens de bouw, die duurde van 1866 tot 1888, waren zo'n zeshonderd werkers dag in dag uit bezig met het realiseren van dit technische hoogstandje. Het werk werd slechts onderbroken in de winterperiode, wanneer het lawinegevaar te groot was. Het stijgingspercentage van de Pilatusbahn ligt tussen de 19 en 48 procent en ook de instapstations zijn steil. Toch kun je gemakkelijk instappen want, nog zo’n staaltje technisch vernuft, de voertuigen zijn gebouwd op een stijgingspercentage van 30 procent. Waardoor je 'recht' kunt instappen. Even ter verduidelijking: zou je een tandradwagon op een platte weg zetten dan staat hij dus schuin.
Illustere voorgangers
Is het ritje in de Pilatusbahn al een ervaring, op weg naar boven ontvouwen zich wondermooie uitzichten op de bergen. Wandelaars zwaaien en een enkele koe kijkt lodderig naar de rode sliert wagons die zich een weg naar boven ploetert. De top van de Pilatusberg piekt af en toe om een hoekje, maar het zal een kleine dertig minuten duren voor we boven zijn. Halverwege de berg wordt het spoor enkelbaans. Dat betekent wachten op de wagens die op weg zijn naar beneden en dan de wissels omzetten. En dat levert een mooi fotomomentje op. Bang voor een botsing hoef je niet te zijn: het schema van de op- en neergaande wagons is samengesteld met Zwitserse precisie.
En dan, op 2132 meter hoogte, braakt de tandradbaan in de hypermoderne ontvangstkoepel alle gasten uit, en meld ik me bij de receptie van hotel Pilatus Kulm. In dit hotel ontdekte een illuster gezelschap, onder wie Richard Wagner en koningin Victoria, wat ik zo dadelijk ook ga zien. De Top! Ik stap in hun voetsporen en maak een wandeling in de laatste zonnestralen van de dag en geniet van het fenomenale uitzicht.
Tip:
Bezichtig het depot van de Pilatusbahn, die in 2014 haar 125e verjaardag vierde. Er is een eigen werkplaats voor het onderhoud van zowel de tandradbaan als de tien wagens, waarvan de jongste uit 1968 stamt. De medewerkers vertellen je enthousiast wat er voor nodig is om per dag zo’n 20.000 hoogtemeters af te kunnen leggen. Zelf een ritje maken in de Tandradbahn kan van mei tot november.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
De langste
Na een vaartocht op het Vierwoudstedenmeer en 24 uur in Luzern (lees er hier meer over) reis ik naar Beckenried, voor een tochtje met de langste kabelbaan van midden-Zwitserland. Het dorpje aan de voet van de Klewenalp ligt aan de zuidoever van het Vierwoudstedenmeer. Op weg naar boven blik ik naar beneden, waar het meer zich in al haar schoonheid toont. De rit duurt ongeveer 15 minuten en gaat 1600 meter omhoog. Eenmaal boven wacht gids Martina Stadler van Uri Tourismus. Ze toont me de -kleine en ietwat teleurstellende - Ricola-kruidentuin en het Murmeltierpark (bergmarmotten). Naar beneden lopen kan via drie wandelroutes routes. Geel is de gemakkelijke route, rood/wit/rood gemiddeld en voor de blauwe gemarkeerde paden moet je een goede conditie en de juiste wandeluitrusting hebben. Geel voor mij dus, en in anderhalf uur lopen Martina en ik naar de Stockhütte.Tijdens de wandeling kijken Alpenkoeien me ongeïnteresseerd aan. Elke koe heeft een grote bel om haar nek die bij elke beweging een klingelend geluid maakt. Lijkt me vreselijk voor zo’n dier, de hele dag dat kabaal vlakbij je oren, maar volgens Martina hebben ze daar geen last van. In ieder geval zijn de koeien met bellen een 'traditie' en zijn sommige koeienbellen ware verzamelobjecten. Ook traditie is het jaarlijkse Alpinefestival. Dan worden de bellen vastgehouden door mensen die in een rij staan en op de maat van de muziek op hun knieën klappen. Zouden ze dan ook de grootste bel vasthouden? Het exemplaar dat zo’n tien kilo weegt en bij de 'belangrijkste' koe om haar nek hangt? Een 'zware taak', lijkt me'.
 |
 |
 |
Na de Zwitserse lunch (met veel kaas) ga ik vanaf de Stockhütte met de kabelbaan naar Emmetten in het dal. Grappig weetje: Alpenkaas mag alleen Alpenkaas heten als ze boven in de Alpen gemaakt wordt. Wordt de kaas onderaan de berg bereidt dan heet het Bergkaas. De Bleiki, een lokale bergkaas met gaatjes vond ik heel erg lekker.
De rustigste
Per postauto (de bus die met Zwitserse precisie vertrekt) gaat de reis vanuit Emmetten naar Seelisberg. Vandaar daal ik met een kabelspoor verder af naar Treib aan het Vierwoudstedenmeer om per schip de oversteek te maken naar Brunnen en naar Gitschenen, in kanton Uri. Het kanton is de oorsprong van het verhaal van 'Wilhelm Tell' en het logo met de kruisboog en de schutter vind je dan ook overal terug! In het bergachtige kanton zijn maar liefst 37 houten kabelbanen. De meeste zijn privé en worden nog steeds gebruikt om mensen en goederen de bergtoppen op en af te krijgen.
In Gitschenen wacht mij de volgende piekervaring: weer een nacht slapen op de top van een berg. Het Berggasthaus ligt op 1550 meter hoogte en om daar te komen bel je vanuit de wachtruimte van de kabelbaan in Isenthal met de daar aanwezige telefoon naar het Berggasthaus. Vervolgens wordt de kabelbaan in beweging gezet. Je stapt in (wurmt je koffer erbij) en reist in de kleine cabine naar boven om aan te komen in een stressloos klein dorp met prachtige wandelpaden. Verrassend: in het rustige dorpje woont een groot aantal kinderen. Blijkbaar is het op de 'top' erg leuk wonen. Natuurlijk moeten die kinderen naar de school in het dal, en dat doen ze per kabelbaan. Elke dag.
Op de millimeter
Na een rustige nacht op de top en Zwitsers ontbijt ga ik per kabelbaan omlaag naar St. Jakob en vandaar per postauto naar Isenthal. Er moet nog even gewerkt worden, en wel in de houtsnijderij van Peter Bissig. Helaas zijn mijn inspanningen om zelf een ‘Zwitserse koe’ te maken al snel tot mislukken gedoemd. Ik hak in mijn duim, plak een pleister en wandel vervolgens het kleine dorp in om te fotograferen wat de smalste doorgang van het hele land moet zijn. De straat loopt namelijk tussen twee huizen door waarvan de gevels zijn ingekort om er een bus door te kunnen laten gaan. Het is echt millimeterwerk (net als het houtsnijwerk) en met Zwitserse precisie stuurt de chauffeur tussen de huizen door. Het is de bus die ik moet hebben voor de terugreis naar het station van Altdorf waar mijn trein naar Zurich wacht. Stipt op tijd. Met Zwitserse precisie.
Handig: de Tell Pass, een regionaal abonnement voor deze streek. Hiermee kun je veel lokale kabelbanen en skiliften gratis gebruiken. De Swiss Travel Pass is geldig in heel Zwitserland.
