Het Achterhuis in Amsterdam... waar de geschiedenis leeft
Toeristen hebben er lange wachttijden voor over om het Achterhuis te zien. Aan die lange rijen moet een einde komen met de nieuwe e-tickets met entreetijd die vanaf 1 mei zijn ingevoerd. Dat ik zelf nog nooit in het Achterhuis ben geweest heeft overigens niets met de rijen te maken. Geen idee waarom het er nooit van is gekomen, maar omdat ik een Amerikaans gezin volg tijdens hun bezoek aan Nederland, en zij heel graag het Achterhuis willen zien, is dit voor mij een mooie gelegenheid ook naar binnen te gaan.
Omdat de vader een Nederlandse achtergrond heeft wil hij graag zijn kinderen laten kennismaken met Nederlandse tradities, zoals Koningsdag en attracties als Keukenhof. Ook het Achterhuis is een 'must', niet in de laatste plaats omdat de kinderen op hun Amerikaanse school een documentaire hebben gezien van Anne Frank en ze met eigen ogen willen zien waar Anne tijdens de oorlogsjaren heeft gewoond.
In het Voorhuis
Voor jonge bezoekers is er een speurtocht die hen door het museum leidt. Ze zijn er ook in het Engels, en daarmee beginnen we met de kinderen hun reis door het huis. Ze herkennen de foto's van Anne die in net na de ingang hangen. Ademloos kijken ze naar het meisje waar ze al zoveel over hebben gehoord. In de eerste zaal bekijken we de korte introductiefilm en vervolgen dan onze weg door het voorhuis, waar foto's en voorwerpen een blik geven op het leven in de oorlogsjaren. De kinderen zijn verrast over de grootte van de ster die Joden op hun jas moesten dragen. Aan de hand van korte filmpjes en teksten leren we de geschiedenis van Otto Frank. Door de strenge anti-joodse maatregelen verkopt hij zijn bedrijven Opekta (geleermiddelen voor jam) en Pectacon (vleeskruiden) aan zijn medewerkers Jo Kleiman en Victor Kugler. Beide mannen zijn niet-joods, waardoor de zaken voortgezet konden worden. Al snel werd het leven van de Joden ondraaglijk en toen Margot Frank een oproep kreeg voor deportatie besloot het gezin Frank op 6 juli 1942 om onder te duiken in het achterhuis van hun eigen bedrijf. Een week later volgde de familie van Pels (vader, moeder en zoon Peter). Nog vier maanden daarna vond ook Fritz Pfeffer hier zijn schuilplaats.
Naar het Achterhuis
We nemen de tijd om alles te lezen en te zien en gaan vervolgens de smalle trappen op naar het Achterhuis. De legen ruimten ogen verrassend groot, maar hoe klein moet het zijn geweest voor acht mensen gezinnen die hier 24 uur per dag met elkaar moesten doorbrengen. Na de oorlog is Otto Frank nog eenmaal teruggeweest in het Achterhuis. Hij verloor zijn hele gezin in de kampen en besloot dat de ruimten leeg moesten blijven als symbool voor al die mensen die niet meer teruggekomen zijn. Slechts de plaatjes van filmsterren die Anne aan de muur plakte de groeimeter van Anne en haar zus Margot zijn nog zichtbaar. Juist die plaatjes vertellen nog schrijnender het verhaal van een meisje dat zo graag de wereld had willen ontdekken en in vrijheid leven. De kinderen worden er stil van als ze zich realiseren dat de gezinnen hier twee jaar dag en nacht binnen moesten zitten. Met verduisterde ramen en vanaf de zolder de beroemde kastanjeboom als enig uitzicht naar buiten. Hoe is het om de hele dag stil te moeten zijn om niet gesnapt te worden door de magazijnmedewerkers onder hen. Het verhaal van Anne is ook voelbaar voor de andere bezoekers, ook lopen in stilte door de lege ruimten. Het toilet, de wasbak... en dan weer met de trap naar beneden, waar de originele dagboeken en geschriften van Anne haar verhaal compleet maken.
Vrij zijn
Ook de speurtocht is compleet en wanneer de kinderen die inleveren krijgen ze een beloning. Maar de grootste beloning vinden ze dat ze nu zelf 'haar verhaal' hebben gezien. Het verhaal van Anne, dat de wereld over is gegaan om mensen te laten zien wat er nooit meer mag gebeuren. Ik was in Bergen Belzen waar Anne is gestorven, ik heb nu gezien waar ze heeft geleefd. Ik zag haar door de ogen van kinderen, die ongeveer dezelfde leeftijd hebben als Anne had toen ze moest onderduiken. Anne droomde van vrijheid en een leven buiten. Zij had geen keus. Wij lopen naar buiten. Gewoon door de deur. Omdat het kan. Omdat we vrij zijn.